NOORD-KAAP. – Gert Renier van Rooyen (66) en Claudius Gerald Peterson, direkteure van die veiligheidsmaatskappy Defensor Electronic Security Systems, en die maatskappy, as derde beskuldigde, is in die Kimberley-hooggeregshof skuldig bevind aan bedrog en oortreding van die Wet op Regulering van die Privaat Sekuriteitsbedryf (Psira).
Luidens ‘n verklaring deur Mojalefa Senokoatsane, NVG-woordvoerder, is dr. Steven Jonkers, die voormalige adjunk-direkteur-generaal van die departement van gesondheid in die provinsie, as die vierde beskuldigde op aanklagte rakende die Wet op Openbare Finansiële Bestuur onskuldig bevind.
Isaac Mphela en Jean Booysen vir die staat het aangevoer dat Defensor en sy direkteure vir ’n tender ter waarde van meer as R384 miljoen aansoek gedoen het sonder om aan die basiese kwalifikasievereistes te voldoen. Die maatskappy het nie ’n geldige Psira-lisensie gehad nie en ook nie die vereiste SAID-dokumentasie nie. Ten spyte hiervan is Defensor aanvanklik as voorkeurbieër vir die veiligheidstender van die provinsie se gesondheidsdepartement geïdentifiseer.
Die saak het meer as twee jaar geduur en is gekenmerk deur verskeie litigasieprosesse wat deur die verdediging gebring is. Die hof het onder meer ’n aansoek om die voorsittende regter se onttrekking weens beweerde konflik van belange of vooroordeel, asook ’n artikel 174-aansoek, van die hand gewys. Toelaatbaarheid van twee stelle dokumente is deur die verdediging bevraagteken – die tender-belastingklaring en Psira-sertifikaat – asook Defensor se tenderdokumente. Ná argumente het die hof beslis dat beide dokumente as getuienis toegelaat sal word. Die hof het die beskuldigdes skuldig bevind aan bedrog en oortreding van Psira.
Defensor Electronic Security Systems is vir bedrog ’n boete van R1,5 miljoen opgelê, betaalbaar teen 31 Maart 2026, asook ’n boete van R10 000 vir die Psira-oortreding, geheel en al opgeskort vir vyf jaar. Van Rooyen en Peterson is albei tot ses jaar tronkstraf gevonnis, waarvan drie jaar vir vyf jaar opgeskort is, op voorwaarde dat hulle nie gedurende dié tyd aan bedrog of diefstal skuldig bevind word nie. Albei het ook ’n boete van R10 000 vir die Psira-oortreding gekry, geheel en al opgeskort vir vyf jaar. Die beskuldigdes was sedert hul inhegtenisneming op 8 Oktober 2021 op borgtog van R100 000 elk. Ná vonnisoplegging het die beskuldigdes vir ’n verlenging van borgtog aansoek gedoen en die hof meegedeel dat hulle spesiale verlof sal vra om na die hooggeregshof te appelleer.
Adv. Brian Mdlalose, streekshoof van die gespesialiseerde kommersiële misdaadeenheid, het die werk van die vervolgingspan en die ondersoekers van die Valke geprys. Hy het gesê dat die vervolging in twee fases geskied – die eerste fase, nou afgehandel, het op openbare verkrygingsbedrog gefokus – terwyl die tweede fase, tans aan die gang, op alle onwettige begunstigdes van die kontrakbetalings van R384 043 106,75 gerig is.
Senokoatsane sê die nasionale vervolgingsgesag het die vonnis in ag geneem en sal die volledige rekord bestudeer om te bepaal of verdere regsaksie nodig is. Die NVG het aangedui dat gevangenisstraf vir hierdie tipe misdade ’n duidelike boodskap stuur dat staatsektor-bedrog nie geduld sal word nie. Die organisasie het verder benadruk dat misdade wat die staatskas benadeel en dienslewering ondermyn, die publiek se vertroue en die oppergesag van die reg skend.
