HARTSWATER – Die indringerkewer wat verwoesting onder bome in Suid-Afrika saai, is op ’n pekanneutplantasie in die Vaalharts-gebied in die Noord-Kaap aangeteken.
Zandisile Luphahla, woordvoerder vir landhervorming, landbou en natuurbewaring, het gesê ’n plantasie van ongeveer 200 hektaar pekanneutbome, in ’n radius van 2 km op Vaalharts, is oortrek met die kewers en besmet met ’n swam wat dit dra.
Geen kewers op Douglas en Groblershoop
Geen tekens van die stompkopkewer is elders in die Noord-Kaap aangeteken nie. Gerugte dat die kewers op Douglas en Groblershoop voorkom, is ondersoek, maar is negatief bevind.
Die departement het bevestig die kewer gebruik nie die pekanneutbome vir voortplanting nie. Die bekommernis is dat die indringerkewer bome in die gebied met sy simbiotiese swam, genaamd fusarium euwallaceae, besmet, het Luphahla gesê.
Beryl Wilson, departementshoof van dierkunde by die McGregor-museum in Kimberley, het gesê die stompkopkewer, wat inheems tot Suidoos-Asië is, het moontlik met die aflaai van ’n goedereboot die land binnegekom.
Wilson sê die besmetting is glo meer wydverspreid as wat ons tans weet. Aangesien die kewer vir die meeste mense relatief onbekend is, word die tekens van bome wat sterf, aan ander redes soos die voortslepende droogte of ander plae, toegeskryf.
Alle bome word bedreig
Alhoewel die kewer spesifieke inheemse en eksotiese gasheerbome vir voorplanting verkies, sal dit enige boom vir voeding gebruik. Die kewerwyfie dra verskeie swamme. Die kewer boor deur die boombas, waarna die swam die lewende hout besmet. Wilson sê die swam groei in die tonnels wat die kewer maak en dien as ‘groentetuin’ vir die kewerlarwes. In vatbare bome kan die swam deur die saphout versprei, wat siektes of selfs die dood van die boom veroorsaak.
Klam en besproeide gebiede in die Noord-Kaap ’n teiken
Onder normale omstandighede is die klimaat van die Noord-Kaap nie ideal vir die kewer nie, maar die indringer kan in klam toestande en besproeide gebiede oorleef of selfs floreer. Die pekanneutboerdery in die Hartswater-omgewing kan veral bedreig word. Die risiko dat die kewer vanaf hierdie gebied na ander pekanneutboerderygebiede langs die Modderrivier versprei, is veral groot indien steggies van besmette bome op nuwe terreine herplant word, het Wilson gesê.
Kameeldoringbome word nie uitgesonder nie
Ander Noord-Kaapse landbouspesies kan waarskynlik ook bedreig word. Die moontlikheid bestaan dat ikoniese inheemse spesies soos kameeldoringbome ook geraak kan word, omdat dit geen weerstand bied teen hierdie vreemde plaag nie. Sekere bloekombome is ook bekende gasheerbome, en alhoewel dit eksotiese spesies is, groei hulle langs ons rivierlope en is waardevolle nes- en slaapplekke vir Afrika-visarende en blomme vir bye wat in die heuningmaakproses gebruik word.
Dit is onwaarskynlik dat hierdie besmetting ooit gestop kan word. Geen plaagdoders wat tans in Suid-Afrika geregistreer is, kan dit uitwis nie. Die proses om nuwe plaagdoders te registreer, neem lank, aangesien enige produk noukeurig getoets word om te verseker dat dit geen gevaar vir inheemse plant- of diersoorte inhou nie. Behandeling is waarskynlik langtermyn, ekstensief en duur, het Wilson gesê.
Projek vir twee jaar op Vaalharts ingestel
Luphahla sê die Suid-Afrikaanse pekanneutprodusente-vereniging (SAPPA) en die bosbou- en landbou biotegnologie-instituut-geboue is tans met ‘n twee jaar navorsingsprojek in die Vaalharts-omgewing besig. Die projek fokus hoofsaaklik op toesig van die kewer via vangstelsels om die primêre gasheerbronne in die Vaalharts-omgewing te bepaal.
Die departement maak ‘n nuwe opname van elke boom in samewerking met SAPPA. Die departement staan die projek by met die gebruik van hommeltuie en GIS-kartering en modellering van die resultate.
Die departement bly in kontak met die betrokke direktorate van die departement van landbou, bosbou en visserye en ander rolspelers in die bedryf en nuwe inligting sal kommunikeer word sodra dit beskikbaar word.
Besoek die webtuiste, polyphagous-shot-hole-borer.co.za, vir meer inligting oor die kewer.
